Zawsze po przesiadce ze skrzydła freestylowego na profesjonalne skrzydło akrobacyjne jest obawa przed pierwszym przeciągnięciem. Wszystko z powodu dynamiki tych małych potworów, i brutalnych przestrzałów czaszy przed pilota w trakcie złego wyprowadzenia. W zasadzie obawy mamy słuszne, ponieważ faktycznie wszystko przebiega trochę inaczej i różnica w dynamice jest wręcz powalająca, szczególnie jeżeli chodzi o sam moment wyprowadzenia. W tym krótkim artykule chciałbym przybliżyć Wam Fullstalla, jednak miejcie na uwadze że odnoszę się tutaj do małych profesjonalnych skrzydeł do akrobacji.

Pytanie które ciekawiło mnie od dłuższego czasu, ponieważ latam obecnie na 19 metrowej Nikicie 2, i w przeciągu ostatnich dwóch miesięcy nakręciłem na niej sporo różnych rzeczy. Latamy na skrzydłach robimy akrobacje, ale czy wiemy ile co wytrzyma i kiedy należy to wymienić?

To pytanie wielokrotnie trafia do mnie prywatnie na maila, od pilotów mniej doświadczonych którzy do tej pory mieli wiele wspólnego z lataniem rekreacyjnym czy XCC, ale wewnątrz coś podpowiada im: "...dlaczego w sumie nie spróbować akro, skoro inni też to robią, to może ja też dam radę a odnajdę w lataniu coś nowego?".

Antoine Montant, niektórym z was pewnie to nazwisko niewiele mówi. Postanowiłem dzisiaj przybliżyć wam trochę bardziej jego osobę, ponieważ od jakiegoś czasu znajduje się na szczycie swojej formy. Antoine parę lat temu zadebiutował na zawodach akro, gdzie już w pierwszych taskach osiągał znakomite wyniki, o wiele wyższe niż inni zawodnicy.

Bardzo często w środowisku paralotniowym spotykam się ze stwierdzeniem, że sat jest prosty. Niektórzy mówią, że jest o wiele mniej niebezpieczny niż podstawowa figura akro, czyli wingovery. Wydaje mi się, że problem jest dużo bardziej złożony i należy potraktować sata, jako figurę z trochę większym dystansem. W artykule tym chciałbym odnieść się do zagrożeń jakie występują podczas nauki sata.

Poniżej możecie się zapoznać z tabelami punktowania poszczególnych figur według prawa FAI z 1.5.2007 roku.
Ściągnij cały plik z prawami.

Punktowane figury Acro solo:

FULL STALL	1,00
TAIL SLIDE	1,15
SAT	1,25
WING - OVER	1,35
ASYMMETRIC SPIRAL	1,35
DYNAMIC FULL STALL	1,40
LOOPING	1,45
ASYMETRIC SAT	1,50
MAC TWIST	1,55
HELICOPTER	1,60
MISTY FLIP	1,65
MAC TWIST TO HELICO	1,65
SAT TO HELICO	1,70
HELICO TO HELICO	1,70
HELICO TO SAT	1,75
MISTY TO TUMBLING	1,80
TUMBLING	1,80
RHYTMIC SAT	1,90
INFINITY TUMBLING	2,00

Punktowane figury związane z przybliżaniem się do raftu na wodzie w Acro solo:

PRZYBLIŻANIE I CELNOŚĆ	1,50
RAFT (ponton)	1,50
GROUND SPIRAL	2,50
HAND TOUCH	0,70
FET TOUCH	0,40
SPIN	1,00

Punktowane figury Acro synchro:

SYNCHRO SPIRAL	1,70
RODEO HELICO	1,70
RODEO SAT	1,70
MOLINETI	1,65

Punktowane figury związane z przybliżaniem się do raftu na wodzie w Acro synchro:

PRZYBLIŻANIE I CELNOŚĆ	1,50
RAFT (ponton)	1,50
SOLO GROUND SPIRAL	2,50
SYNCHRO GROUND SPIRAL	3,00
HAND TOUCH	0,70
FEET TOUCH	0,40
SPIN	1,00

UWAGA !

Autor jak i portal Flyordie.info nie może brać żadnej odpowiedzialności za występującą tutaj treść opisów.
Wykorzystywanie tych opisów w praktyce bierzesz na własną odpowiedzialność.

Miej na uwadze to że latanie akrobacyjne jest bardzo niebezpieczne!
By zminimalizować ryzyko poważnego wypadku, ćwicz tylko i wyłącznie nad wodą, z
odpowiednim sprzętem, w obecności motorówki ratowniczej, mając kontakt
radiowy z profesjonalnym akro instruktorem.

Pamiętaj że każde skrzydło może się inaczej zachowywać podczas próby wykonywania, wejścia, wyjścia itp. Przygotuj się na to, że zaczniesz z tym eksperymetować, i w znaczny sposób może to zwiększyć stopień Twojego zagrożenia.

Nigdy nie ucz się nowych figur na niskiej wysokości, nie rzucaj sie od razu na bardzo wymagające figury, ucz się krok po kroku.

Tłumaczenie oraz własne przemyślenia: Flyordie.info -  Jarek Borowiec

Filmy, zdjęcia: Flyordie.info - Jarek Borowiec

Zródła: www.acromania.nl (Michel Verhagen), The Acrocompendium (Pål Hammar Rognøy), www.justacro.com (Pal Takats)

Trochę więcej o budowie działu:

Opis:

Helikopter to pewien rodzaj negatywki, która jest w pełni kontrolowana, a skrzydło podczas poszczególnych obrotów jest całkowicie wypełnione. Pilot w trakcie wykonywania figury musi być dokładnie pod skrzydłem aby rotacja była stabilna (skrzydło obraca się podobnie do łopat w smigłowcu). Opadanie jest całkiem małe, około 2-3m/s. Jest to praktycznie jest z najtrudniejszych figur akrobacyjnych, która wymaga bardzo precyzyjnej pracy sterówkami. Jeżeli naprawdę chcesz się nauczyć tej figury, musisz zapomnieć o trenowaniu innych figur na pewno na dłuższy okres czasu.

Przygotowanie:

By zapobiec skręceniu w taśmach, ustaw swoją uprząż do pozycji siedzącej, poluzuj taśmę piersiową maksymalnie ile się da, ułóż nogi dokładnie pod deską uprzęży, i bądź gotów by ruszyć wraz ze swoim skrzydłem.

Wejście:

Ta figura jest ekstremalnie czuła na wszelkiego rodzaju turbulencje, szczególnie podczas wejścia. Staraj się ją ćwiczyć w zupełnie spokojnym powietrzu. Najlepiej bez termiki.

Poniżej opisuje Helikopter na prawą stronę:

Zwolnij skrzydło do prędkości minimalnej, po przez delikatne i wolne zaciąganie sterówek. W momencie gdy ustabilizuje się nad Tobą (nie buja się już), zaciągnij jeszcze trochę mocniej sterówki by wprowadzić skrzydło w spadochronowanie (siła na sterówkach zmaleje i glajt straci swoją prędkość postępową). Kiedy czasza jest dokładnie nad Tobą i wytracanie wysokości w spadochronowaniu jest stabilne, a skrzydło jest całkowicie wypełnione, odpuść od góry lewą sterówkę, złap lewą taśmę, i trzymaj tylko prawą sterówkę zaciągniętą (albo dociągnij ją jeszcze troszkę mocniej o kilka centymetrów) w tym samym momencie. Chwilę po tym jak skrzydło dostanie się do rotacji, odpuść łagodnie prawą sterówkę prawie do końca, aż do momentu gdzie wyczujesz na niej siłę i helikopter ustabilizuje się. Zwykle zaciągnięcie sterówki w trakcie rotacji wynosi między 5-10cm. Jeżeli prawa sterówka będzie zbyt mocno zaciągnięta, stabilizatory skrzydła będą się podwijać.

Jeżeli podczas wejścia skrzydło zacznie się przesuwać do przodu, oznacza to że wymuszenie spadochronowania było zbyt słabe. W tej sytuacji może się okazać,  że będziesz musiał zaciągnąć sterówkę (tą wprowadzającą) trochę mocniej by rozpocząc rotację (jednak nie będzie to ideał). W trakcie nadawania rotacji możesz dołożyć trochę ciężaru ciała na negatywną stronę (w przypadku naszego opisu w prawą stronę) zanim nie wróciśz pod skrzydło, a potem wycentruj je.

Przy wprowadzaniu uważaj także by nie hamować skrzydła zbyt mocno, inaczej czasza spadnie lekko za Ciebie (bedziesz leciał lekko do tyłu) i to też nie jest dobra pozycja by wprowadzać skrzydło w rotację.

W helikopterze możesz również pracować ciałem, nie tylko samymi sterówkami. Tak czy inaczej, musisz robić wszystko by pozostać w centrum, czyli dokładnie pod skrzydłem. Musisz się także przyzwyczaić do efektu oscylacji czaszy, w trakcie której bardzo łatwo możesz się przesuwać na różne strony i omyłkowo zaciągać więcej lub mniej sterówki. W stabilnym helikopterze możesz zwiększyć predkość rotacji, po przez dołożenie ciężaru ciała na pozytywną stronę (w przypadku naszego opisu na lewą stronę)

Jest tylko kilku pilotów na świecie którzy potrafią dokonać korekty brzydko wprowadzonego helikoptera i przeobrazić go w doskonałego. Nie jest to jakaś wiedza tajemna, raczej wyczucie i praktyka. Jednak będzie to przychodzić stopniowo po przez ciężką pracę, po przez setki podjętych prób wykonania tej trudnej figury.

Jeżeli rotacja jest niestabilna spróbuj użyć poniższej techniki:

Delikatnie przyciągnij zewnętrzną sterówkę by zwolnić rotację. Kiedy skrzydło obraca się wolniej, uspokaja się, dużo łatwiej jest je ustabilizować. Gdy skrzydło znów znajdzie się dokładnie nad Tobą, spróbuj ponowanie wprowadzić je w rotację, znajdując odpowiedni moment, i przyspieszając je po przez wolne odpuszczenie zewnętrznej sterówki. Oczywiście podczas tego wszystkiego odpowiednia praca ciałem zdecydowanie Ci pomoże.

Wyjście:

Jeżeli rotacja jest stabilna, bardzo prosto jest z tego wszystkiego wyjść. Po prostu wycentruj swoje ciało, odpuść sterówkę (dla naszego opisu oczywiście prawą), i kontroluj nabieranie prędkości, które zwykle jest nieco asymetryczne.

Możesz także wyjśc po przez przyciągnięcie zewnętrznej sterówki (uważaj by nie przeciągnąć). Zaraz po tym gdy skrzydło się zatrzyma po prostu odpuść delikatnie obie i kontroluj dalej nabieranie prędkości.

Na początku najbezpieczniejszą metodą wyprowadzenia będzie po prostu Full Stall. Z czasem jednak powiniśmy opanować również wychodzenie z bardzo brzydkich helikopterów bez przeciągniećia skrzydła.

Zagrożenia:

Wszystkie zagrożenia które dotyczą negatywki (Spin). Bądź pewien że Full Stalle i negatywki robisz i wyprowadzasz z zamkniętymi oczami, zanim zabierzesz się za trening helikoptera. Weź też pod uwagę że skrzydło w helikopterze nie ma żadnej prędkości postępowej, a wszelkie dynamiczne przestrzały skrzydła przed pilota podczas nieumiejętnego wyprowadzania są bardzo niebezpieczne.

Filmy:

Wkrótce...

Opis:

W zasadzie jest to dość prosty trik ale zła ocena wysokości może być sporym zagrożeniem. Dokładnie mowiąc jest to ładna negatywka wykonana tylko kilka metrów nad ziemią.

Podstawowa techinka:

Jeżeli twoje drogi sterowania są dość długie, nawin jeden raz sterówki na ręce i wysuń swoje ciało z uprzęży, tak jakbyś się chciał przygotować do normalnego lądowania. Lecąc nisko nad ziemią pod wiatr zwolnij skrzydło do prędkości minimalnej po przez płynne zaciągnięcie sterówek. Dzięki temu wybierzesz prędkość i uzyskasz mała górkę/hopę. Dalej kiedy będziesz mniej więcej 1-2 metry nad ziemią gwałtownie odpuść lewą sterówkę do góry i złap wysoko wszystkie lewe taśmy. W tym samym momencie dociągnij ostro prawą sterówke w dół aby przeciągnąć prawą stronę skrzydła na większym kącie natarcia paralotni. Czasza skrzydła zacznie się obracać a Ty za chwilę dotkniesz ziemi. Wszystko to będzie miało miejsce w trakcie obrotu skrzydła o 270-360 stopni. Jeżeli wykonałeś wszystko poprawnie i Twój timing jest odpowiedni cały proces lądowania i wykonania figury będzie bardzo delikatny.

Zaawansowana technika:

Do bardziej spektakularnych lądowań z helikoptera potrzebujesz prędkości którą trzeba uzyskać wcześniej. Na przykład: 4-5 metrów nad ziemią zwolnij symetrycznie skrzydło i odpuść sterówki do góry tak aby zanurkowało (podobnie jak przy huśtawce). W trakcie nurkowania zaczniesz zbliżać się do ziemi, gdy znajdziesz się w najniższym punkcie (pilot pod skrzydłem) i jesteś blisko ziemi zacznij płynnie i symetrycznie hamować skrzydło podobnie jak w podstawowej technice. Zaczniesz uzyskiwać dużą górkę na dużo większej prędkości, a na wysokości około 2m nad ziemią przeciągnij dynamicznie prawą stronę skrzydła i przerzuć ciężar ciała również na prawą stronę (tak jakbyś chciał na siłe odwrócić się twarzą do skrzydła), pociągając prawą sterówkę na dół, a lewą sterówkę w tym samym momencie odpuść całkowicie do góry. Paralotnia za Twoimi plecami zacznie się obracać na dużo większej prędkości niż w przypadku techniki podstawowej. Zaraz po przeciągnięciu jednej strony skrzydła, w trakcie obrotu musisz prawą sterówkę podnieść trochę do góry. Dzięki temu czasza obróci się czysto za Twoimi plecami i powinna być całkowicie wypełniona (podobna technika jak w przypadku normalnego helikoptera). Cały obrót skrzydła o 360 stopni powinien zdąrzyć się wykonać zanim dotkaniesz nogami ziemi. Po wylądowaniu będziesz miał jeszcze chwilę czasu aby szybko złapać taśmy rzędu "A" i utrzymać skrzydło. Jeżeli wykonałeś wszystko poprawnie skrzydło nawet nie dotknie ziemi a samo lądowanie na nogi będzie dość delikatne.

Zagrożenia:

Oczywiście największym zagrożeniem jest zła ocena wysokości, uderzysz wtedy z dużą siłą o ziemię co może doprowadzić do poważnych kontuzji. Trik należy ćwiczyć na początku tylko i wyłącznie nad równym terenem, najlepiej nad piaskiem czy śniegiem. Wyskość wykonywania figury nie powinna być większa jak 1-2 metry. Tak czy inaczej nie potrzebujesz więcej wysokości by wyglądało to ładnie. Przy zerowej sile wiatru będą duże problemy z utrzymaniem równowagi po wykonaniu figury. Twoja prędkość postępowa względem ziemi będzie bardzo duża, a dalej znów łatwo o kontuzję. Podczas treningu przede wszystkim należy posiadać obuwie wysokie, za kostkę.

Film:

Wkrótce...

Opis:

W trakcie loopingu pilot przelatuje z jednej strony na drugą mijając centrum czaszy. Mówiąc inaczej  rozpędza skrzydło w jedną stronę a dalej w pewnym momencie odwraca rotację na drugą tak, aby mógł bezpiecznie przelecieć na środkiem skrzydła. Jest to jeden z najstarszych trików paralotniowych, który został wynaleziony ponad 10 lat temu przez akro pioniera André Bucher.

Na fotografiach Jarek Borowiec w trakcie Loopingu.

Wejście metoda 1:

Wykonaj bardzo dynamiczną, wysoką asymetryczną spiralę. W momencie gdy timing jest dobry i masz dość dużo energii, odwróć zwrot asymetrycznej spirali w drugą stronę, zupełnie tak jak się to robi w wingoverach.

Kiedy zaczynasz ćwiczyć tą figurę, przerzuć ciężar ciała w uprzęży na drugą stronę dość szybko, zaraz po tym jak miniesz najawyższy punkt w ostatniej asymetrycznej spirali. Dalej w trakcie powrotu pod skrzydło musisz zaciągnąć sterówkę zanim znajdziesz się w najniższym punkcie (najniższy punkt poszczególnego zwrotu, to punkt w którym pilot znajduje się dokładnie pod skrzydłem). Dzięki temu looping nie będzie aż tak wysoki, ale szybszy, dynamiczniejszy i dużo bezpieczniejszy. Potem, jak już poczujesz się dość komfortowo, zaczynaj looping później i później (nawet za najniższym punktem), aż wyleciśz bardzo wysoko nad skrzydło. Wysokość wychylenia pilota względem skrzydła w trakcie loopingu zależy od tego w którym momencie zaciągnie sterówkę. Jeżeli masz wystarczająco energii liny będą cały czas bardzo mocno napięte, więc nie musisz hamować skrzydła w najwyższym punkcie. Bywają przypadki że jednak trzeba trochę przyhamowywać skrzydło zewnętrzną sterówką w najwyższym punkcie loopingu aby uniknąć podwinięć (podobnie jak w najwyższym punkcie wingovera czy dużej asymetrycznej spirali) - miej to na uwadze!

Wejście metoda 2, niezalecana dla początkujących:

W dawnych czasach zanim spirala asymetryczna została wynaleziona, piloci wykonywali looping z bardzo mocno rozpędzonej zwykłej spirali, ale wiele razy wpadali w liny albo w czaszę. Technika ta powinna być trenowana tylko i wyłącznie po opanowaniu metody pierwszej. Posiadacze małych dynamicznych skrzydeł będą w stanie wykonać looping bezproblemowo drugą metodą. W przypadku większych seryjnych modeli skrzydeł ta metoda może być niebezpieczna dla pilota.

Rozpędź skrzydło do głebokiej szybkiej spirali po przez progresywne hamowanie i dokładanie ciała. Po kilku obrotach, w momencie gdy paralotnia znajduje się na przeciwko Ciebie (krawędź natarcia zaczyna nachodzić na linię horyzontu) i siła odśrodkowa zaczyna Cie wciskać w uprząż, odpuść sterówkę maksymalnie do góry, przerzuć ciężar ciała na drugą stronę w uprzęży jak najmocniej potrafisz i zaciągnij przeciwną sterówkę sterówkę jak znajdziesz się dokładnie pod skrzydłem. W trakcie rozpędzania skrzydła w spirali uważaj na zewnętrzną stronę paralotni. Jeżeli zewnętrzna strona skrzydła zacznie flaterować (końcówka skrzydła podwija się) stracisz bardzo dużo energii. Powinieneś wtedy przerwać próbę, wrócić do normalnego stanu lotu i spróbować jeszcze raz naprawiając błąd. Jeżeli Twoje skrzydło ma do tego tendencję, możesz temu zapobiec po przez lekkie zaciągnięcie zewnętrznej sterówki. Postaraj się uzyskać dość dużo prędkości zanim zaczniesz wykonywać Loopa. Lepiej jest mieć więcej niż mniej, w przeciwnym wypadku bardzo łatwo możesz złapać ogromne podwinięcia, wpaść w liny, lub co gorsze do środka skrzydła.

Wejście metoda 3, wymagane dynamiczne skrzydło:

Możesz zwiększać wysokość wingoverów do momentu aż przejdziesz do Loopingu, jednak wymagane jest posiadanie małego dynamicznego skrzydła.

Wyjście dla wszystkich 3 metod:

Po wykonaniu loopingu, wytracaj energię zwykłą spiralą.

Zagrożenia:

Jeżeli wykonasz looping bez dostatecznej ilości energii bardzo łatwo możesz otrzymać duże podwinięcia, krawaty, łącznie z możliwościa wpadnięcia w liny, czy też w najgorszym wpadniesz do środka skrzydła. Bądź pewien że bezproblemowo wykonujesz duże wingovery i wysokie asymetryczne spirale.

Film:
Wkrótce...